POLITYKA EDUKACYJNA I PROGRAMY EDUKACYJNE UNII EUROPEJSKIEJ

Programy edukacyjne UE wspierają chęć zdobywania wiedzy i podwyższania poziomu kształcenia. Podstawowym założeniem programów edukacyjnych jest tworzenie poprzez edukację "Europy bez granic i barier". Programy te umożliwiają międzynarodową współpracę również polskim szkołom, dając tym samym szansę poznania nowych rozwiązań, które można zastosować w nauczaniu. Działania Wspólnot w omawianym obszarze to przede wszystkim wspólnotowe programy takie jak: Socrates (a w jego ramach takie programy jak: Comenius, Erasmus, Grundvig, Lingua, Minerva), Leonardo da Vinci, Młodzież oraz Tempus.

Czy w UE obowiązuje jednolity system edukacyjny?
UE nie tworzy jednolitego systemu edukacji. Jej działania w tym zakresie polegają jedynie na organizowaniu podstaw współpracy oraz wymiany doświadczeń. Wspólnoty nie ingerują w systemy edukacyjne państw członkowskich. Każde państwo samo ustala, jak będą kształceni jego obywatele. Za cel polityki edukacyjnej przyjmuje się:

• upowszechnianie wśród młodzieży poczucia integracji europejskiej
• nauczanie języków państw członkowskich
• popieranie wymiany studentów i nauczycieli
• rozwiązywanie problemu uznawania dyplomów i okresów studiów.
  

Cele te mają zostać zrealizowane poprzez wspieranie współpracy w dziedzinie edukacji, ale zdecydowanie o tym czego i w jaki sposób nauczać pozostawione jest państwom członkowskim. 

Które z programów edukacyjnych UE dostępne są dla Polski?

1) Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013
W projekcie Narodowego Planu Rozwoju ustanowionym na lata 2007 – 2013 uruchomiono program operacyjny „Wykształcenie i kompetencje”. Jego głównym celem jest podniesienie poziomu wykształcenia Polaków. Jest on przeznaczony m.in. na aktywne formy pomocy dla osób bezrobotnych, niepełnosprawnych, zagrożonych wykluczeniem społecznym, na wsparcie sektora oświaty, na szkolenia dla przedsiębiorców i pracowników.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki ma pomóc m.in. w:
• Zwiększeniu do poziomu 60% (z 54,5% w 2006 r.) wskaźnika zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym (15-64 lata) w Polsce,
• Zmniejszeniu do 14% (z 21% w 2005 r.) wskaźnika zagrożenia ubóstwem.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest największym w historii Unii Europejskiej programem współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego. Całość kwoty, jaką przewidziano na jego realizację to ponad 11,4 mld EUR, z czego ponad 9,7 mld EUR stanowią środki EFS, a ok. 1,7 mld EUR – środki krajowe.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki składa się z 10 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym:
I. Zatrudnienie i integracja społeczna – 506,2 mln EUR (w tym 430,3 mln EUR z EFS);
II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących – 778,0 mln EUR (w tym 661,3 mln EUR z EFS);
III. Wysoka jakość systemu oświaty – 1.006,2 mln EUR (w tym 855,3 mln EUR z EFS);
IV. Szkolnictwo wyższe i nauka – 960,4 mln EUR (w tym 816,3 mln EUR z EFS);
V. Dobre rządzenie – 610,9 mln EUR (w tym 519,2 mln EUR z EFS);
VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich – 2.256,9 mln EUR (w tym 1.918,4 mln EUR z EFS)
VII. Promocja integracji społecznej – 1.552,9 mln EUR (w tym 1.320,0 mln EUR z EFS);
VIII. Regionalne kadry gospodarki – 1.588,5 mln EUR (w tym 1.350,2 mln EUR z EFS);
IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach – 1.703,4 mln EUR (w tym 1.447,9 mln EUR z EFS);
X. Pomoc techniczna – 456,8 mln EUR (w tym 388,3 mln EUR z EFS).

Więcej Informacji na stronie internetowej: http://www.funduszestrukturalne.gov.pl

2) Uczenie się przez całe życie (Lifelong Learning Programme - LLP) - 2007-2013
Program ma na celu przyczynianie się do rozwoju uczenia się przez całe życie na wysokim poziomie, do rozwoju Wspólnoty jako społeczeństwa opartego na wiedzy, związanego z trwałym rozwojem gospodarczym, liczniejszymi i znacznie lepszymi miejscami pracy oraz zwiększoną spójnością społeczną. Program ten ma przede wszystkim sprzyjać wymianie, współpracy i mobilności między systemami edukacji i szkoleń na terenie Wspólnoty tak, by stały się światowym wzorcem jakości.

Program wspiera następujące działania:
• mobilność ludzi, którzy biorą udział w procesie uczenia się przez całe życie,
• partnerstwa dwustronne i wielostronne,
• projekty wielostronne mające na celu promowanie jakości w systemie edukacji i szkoleń przez międzynarodowy transfer innowacji,
• wielostronne projekty oraz sieci,
• dotacje na niektóre wydatki operacyjne i administracyjne ponoszone przez instytucje i stowarzyszenia działające w obszarze objętym programem LLP,
• obserwacje i analizy polityk oraz systemów w obszarze uczenia się przez całe życie, tworzenia i systematycznego udoskonalania materiałów naukowych i informacyjnych,
• przedsięwzięć na rzecz wspierania przejrzystości i uznawania kwalifikacji oraz wcześniejszych okresów nauki, a także działań na rzecz wsparcia współpracy w zakresie zapewniania jakości,
• inne inicjatywy ukierunkowane na promocje celów programu LLP.

Programy szczegółowe:
A) Program Comenius jest skierowany do:
- uczniów uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjalnych, średnich,
- szkół wyższych,
- szkół określonych przez państwa członkowskie,
- nauczycieli i innego personelu tych szkół,
- stowarzyszeń i organizacji non-profit,
- organizacji pozarządowych,
- przedstawicieli podmiotów związanych z oświatą szkolną,
- osób i podmiotów odpowiedzialnych za organizację i realizację oświaty i edukację na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym,
- ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia się przez całe życie,
- podmiotów oferujących usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa, związane z jakimkolwiek aspektem uczenia się przez całe życie.

B) Program Erasmus jest skierowany do:
- studentów i praktykantów korzystających ze wszystkich form edukacji i szkoleń na poziomie szkolnictwa wyższego,
- szkół wyższych określonych przez państwa członkowskie,
- nauczycieli, instruktorów zawodu i pozostałego personelu tych instytucji,
- stowarzyszeń i przedstawicieli podmiotów związanych ze szkolnictwem wyższym, w tym stosownych organizacji studenckich, uniwersyteckich oraz zrzeszających nauczycieli/instruktorów zawodu,
- przedsiębiorstw, partnerów społecznych i innych przedstawicieli świata pracy,
- podmiotów publicznych i prywatnych, w tym organizacji non-profit o pozarządowych, odpowiedzialnych za organizację i realizację edukacji i szkoleń na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym,
- ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia się przez całe życie,
- podmiotów świadczących usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa dotyczące jakiegokolwiek aspektu uczenia się przez całe życie.

C) Program Leonardo da Vinci jest skierowany do:
- osób korzystających ze wszystkich form szkolenia i kształcenia zawodowego z wyjątkiem szkolenia i kształcenia zawodowego na poziomie szkolnictwa wyższego,
- osób na rynku pracy,
- instytucji lub organizacji zapewniających możliwości kształcenia w dziedzinach objętych Programem Leonardo da Vinci, nauczycieli, instruktorów zawodu i pozostałego personelu tych instytucji lub organizacji,
- stowarzyszeń i przedstawicieli osób związanych ze szkoleniem i kształceniem zawodowym,
- przedsiębiorstw, partnerów społecznych oraz przedstawicieli świata pracy,
- osób i podmiotów odpowiedzialnych za systemy i politykę w zakresie dowolnych aspektów szkolenia i kształcenia zawodowego na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym,
- ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia się przez całe życie,
- szkół wyższych,
- organizacji non-profit,
- organizacji ochotniczych i pozarządowych.

D) Program Grundtvig jest skierowany do:
- osób uczestniczących w kształceniu dorosłych,
- instytucji lub organizacji oferujących możliwość kształcenia dorosłych, nauczycieli i pozostałego personelu tych instytucji lub organizacji,
- placówek zajmujących się kształceniem lub doskonaleniem kadry kształcącej dorosłych,
- stowarzyszeń lub przedstawicieli osób związanych z kształceniem dorosłych,
- podmiotów świadczących usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa dotyczące dowolnych aspektów uczenia się przez całe życie,
- osób i podmiotów odpowiedzialnych za systemy i strategie w zakresie dowolnych aspektów kształcenia dorosłych na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym,
- ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia się przez całe życie, przedsiębiorstw,
- organizacji non-profit,
- organizacji ochotniczych i pozarządowych,
- szkół wyższych.

E) Program Międzysektorowy obejmuje współdziałanie w zakresie polityki i innowacji, języki obce, technologie informacyjno-komunikacyjne, upowszechnianie i wykorzystywanie wyników.
 
F) Program Jean Monnet jest skierowany do:
- studentów i badaczy w dziedzinie integracji europejskiej we wszystkich rodzajach szkół wyższych we Wspólnocie i poza nią,
- szkół wyższych we Wspólnocie i poza nią uznanych we własnym państwie,
- nauczycieli i pozostałego personelu tych instytucji,
- stowarzyszeń i przedstawicieli osób związanych z edukacją oraz szkoleniami we Wspólnocie i poza nią,
- podmiotów publicznych i prywatnych odpowiedzialnych za organizację oraz realizację edukacji i szkoleń na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym,
- ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami integracji europejskiej we Wspólnocie i poza nią.

3) eTwinning
Jest to inaczej Europejska Współpraca Szkół. Celem tej akcji jest wspieranie i rozwój łączenia szkół w sieci, czyli tworzenie szkół bliźniaczych. Program skierowany jest do przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Projekt powinien przede wszystkim pozwolić szkołom europejskim na nawiązanie współpracy partnerskiej z innymi szkołami.
 
Aby zarejestrować swoją szkołę lub przedszkole w akcji eTwinning należy wejść na stronę internetową:
http://www.e-learning.org.pl/?akc=rej&ida=3

4) Program "Młodzież w Działaniu" 2007-2013
Celem Programu jest:
• promowanie aktywnych postaw obywatelskich młodzieży ogólnie, a jej europejskich postaw europejskich w szczególności;
• rozwój solidarności i wspieranie tolerancji wśród młodzieży, w szczególności w celu wzmocnienia spójności społecznej w UE;
• promowanie wzajemnego zrozumienia między młodymi ludźmi w różnych krajach;
• przyczynianie się do podnoszenia jakości systemów wspierających działania młodzieży oraz do rozwijania przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego możliwości działania w dziedzinie młodzieży;
• wspieranie współpracy europejskiej wśród młodzieży.
Cele programu uzupełniają inne cele w innych działaniach wspólnotowych, a głownie w dziedzinie uczenie się przez całe życie. Program ma na celu przyczynić się do uznania kulturowej, wielokulturowej i językowej różnorodności Europy, wspierania spójności społecznej, a także zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji (ze względu na płeć, rasę, pochodzenie itd.)

Program ten opiera się na następujących działaniach:
- Młodzież dla Europy
- Wolontariat europejski
- Młodzież w świecie
- Systemy wsparcia młodzieży
- Wsparcie europejskiej współpracy w dziedzinie młodzieży

Program wspiera:
- projekty typu not-for-profit dla młodzieży, grup młodzieżowych, osób pracujących z młodzieżą i w organizacjach młodzieżowych,
- organizacje i stowarzyszenia non-profit,
- oraz inne jednostki działające w dziedzinie młodzieży.

Więcej Informacji na temat programu znajduje się na stronie internetowej:
http://www.youth.org.pl/

5) Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki
Utworzony w celu podtrzymania dobrych sąsiedzkich stosunków i partnerskiego współdziałania Polski z Czechami, Słowacją i Węgrami. Cele Funduszu są realizowane poprzez finansowe wspieranie działań w kilku priorytetowych dziedzinach. Fundusz wspiera różne formy współpracy regionalnej poprzez realizację wielostronnych projektów, zwłaszcza kulturalnych, naukowych, badawczych i edukacyjnych oraz związanych z wymianą młodzieży, promocją turystyki i współpracą transgraniczną.

Więcej na stronie internetowej: http://www.europakarpat.pl/index.php/pMenuId/8/pDocId/9/pCmd/1

6) Współpraca państw Morza Bałtyckiego
Jest to szwedzki program współpracy międzynarodowej młodzieży z państw regionu Morza Bałtyckiego i Morza Barentsa. W programie mogą brać udział grupy młodzieżowe z jedenastu krajów (Szwecja, Norwegia, Islandia, Dania, Finlandia, Estonia, Litwa, Łotwa, Rosja, Niemcy i Polska). Warunkiem udziału w projekcie realizowanym w ramach tego programu jest udział grupy młodzieży szwedzkiej.

Priorytet w realizacji mają następujące typy projektów:
• wymiana młodzieży i liderów młodzieżowych,
• wymiana informacji i doświadczeń, w szczególności za pośrednictwem internetu oraz lokalnych i regionalnych ośrodków wsparcia inicjatyw młodzieżowych,
• wspólne szkolenia i warsztaty, których celem jest poznanie się młodzieży i liderów młodzieżowych,
• dokumentacja, tłumaczenie i propagowanie materiałów informacyjnych
• w których uczestniczą przynajmniej trzy państwa lub realizowane są w regionie Morza Barentsa.

Wniosek o grant złożyć może jedynie organizacja szwedzka. Aby znaleźć w Szwecji organizację współpracującą, należy skontaktować się z Narodową Komisją ds. Młodzieży w Sztokholmie:

Ungdomsstyrelsen
Ringvagen 100 D, level 5
PO Box 17 801
S - 118 94 Stockholm
Tel: (46 8) 462 53 50
Fax: (46 8) 644 88 54 / 13
E-mail: info@ungdomsstyrelsen.se

Więcej Informacji na stronie internetowej: http://www.ungdomsstyrelsen.se/main/
(strona dostępna również w języku angielskim)

7) Organizacja "Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży" (PNWM)
Organizacja skupia się na inicjowaniu i ułatwianiu kontaktów między młodzieżą polską i niemiecką. Dysponuje ona jednym funduszem (zasilanym z budżetów obu Państw), którego środki przeznaczone są na dofinansowywanie różnych form i programów wymiany oraz współpracy młodzieży obu państw.

Więcej Informacji znajduje się na stronie internetowej: http://www.pnwm.pl/

8) Dotacje Ministerstwa Edukacji Narodowej na realizację projektów międzynarodowej wymiany i współpracy młodzieży
Ministerstwo Edukacji Narodowej dofinansowuje międzynarodową wymianę i współpracę dzieci oraz młodzieży (w wieku od 12 do 26 lat). O wsparcie mogą starać się szkoły (lub inne podmioty, które są w stanie ponieść odpowiedzialność prawną, merytoryczną i pedagogiczną za realizację przedsięwzięcia), które wykażą, że posiadają partnera zagranicznego do realizacji wspólnego projektu, a także posiadają środki na pokrycie kosztów części projektu nie objętej dotacją.

Priorytetowo traktowane są te projekty, które zakładają:
• przygotowanie młodzieży do życia w społeczeństwie obywatelskim,
• edukacja i przygotowanie do rynku pracy,
• poszanowanie tożsamości narodowej i kulturowej,
• zwiększenie dostępu młodych ludzi do informacji i budowanie sieci informacji młodzieżowej.

Obowiązują dwa terminy składania wniosków: do 15 marca - dla projektów realizowanych w pierwszej połowie roku oraz do 15 maja - dla projektów realizowanych w drugiej połowie roku.

Więcej Informacji znajduje się na stronie  Ministerstwa Edukacji Narodowej: http://www.menis.gov.pl/